ADR Anlaşması Tehlikeli Maddelerin Karayollarında Taşınmasına İlişkin Avrupa Anlaşmasıdır. 1968 yılında yürürlüğe girmiş olan anlaşmaya Türkiye 2010 yılında taraf olmuştur. Anlaşmanın amacı tehlikeli malların doğal özelliklerine ve taşınması sırasında oluşabilecek olası risklerine karşı insanları ve çevreyi korumaktır ve karayoluyla tehlikeli mal taşıyan araçların yapımı, donanımı ve işleyişine yönelik koşulların ortaya konmasıdır. ADR Anlaşması’nda tehlikeli olarak sınıflandırılmış maddelerin listesi belirlenmiştir ve bu maddelerin karayolu ile taşınması esnasındaki tüm aşamalarda gerekli tedbirler ve uygulamalar belirtilmiştir. Tehlike malların yurtiçi ve uluslararası dolaşımı karayolunda ADR, denizyolunda IMDG Kod, demiryolunda RID ve havayollarında DGR kurallarıyla yapılmaktadır.
Tehlikeli maddelerin tüm modlarda taşınması ile ilgili yetki ve sorumluluk Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’na bağlı Tehlikeli Mal ve Kombine Taşımacılık Düzenleme Genel Müdürlüğü’ne verilmiştir. TMKTDGM’nin 24 Nisan 2019 tarihinde yayınladığı 30754 sayılı Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkındaki Yönetmelik kapsamında alıcı, gönderen, boşaltan, paketleyen, dolduran, yükleyen veya taşımacı olarak tehlikeli madde taşımacılığının tarafı olan tüm işletmeler Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından verilen Tehlikeli Madde Faaliyet Belgesi’ni almak zorundadır.
22 Mayıs 2014 tarihli 29007 sayılı Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanlığı Hakkında Tebliğ’e göre; tehlikeli madde taşımacılığı sürecinde yer alan ve bir takvim yılı içerisinde net elli ton ve üstü miktarlarda işlem yapan, gönderen, paketleyen, yükleyen, dolduran ve boşaltan olarak faaliyette bulunan işletmeler ile toplam araç taşıma kapasitesi elli ton ve üzerinde olan taşımacılık işletmelerinin tehlikeli madde güvenlik danışmanlığı hizmeti alması gerekmektedir.
Yönetmeliklerde belirtilen yükümlülükler yerine getirilmediği, kurallara uyulmadığı durumlarda ihlalin niteliği ve sıklığına göre farklı yaptırımlar uygulanabilmektedir. Söz konusu yaptırımlar uyarma, her sene yeniden değerleme oranlarıyla artan idari para cezaları, yetki belgelerinin iptali veya faaliyet durdurma bağlamında yürürlüğe konulabilir.
Tehlike sınıfları 9’a ayrılmıştır;
Sınıf 1 Patlayıcı Madde ve Nesneler
Sınıf 2 Gazlar
Sınıf 3 Alevlenebilir Sıvılar
Sınıf 4 Alevlenebilir Katılar
Sınıf 5 Organik Peroksit ve Yükseltgenler
Sınıf 6 Zehirli ve Bulaşıcı Maddeler
Sınıf 7 Radyoaktif Malzemeler
Sınıf 8 Aşındırıcılar
Sınıf 9 Muhtelif Tehlikeli Maddeler ve Nesneler
ADR 1.4.2.2.1 1.4.1 bağlamında uygun olan her durumda taşımacı, özellikle şunları yapar:
(a) Taşınacak tehlikeli malların ADR'ye uygun olarak taşınması için onaylanmış olduğunu tespit etmek;
(b) Tehlikeli malların taşınması ile ilgili ADR'de öngörülen tüm bilgilerin taşınmadan önce gönderene sağlandığını, taşıma ünitesinde kanunda öngörülen belgelerin olduğunu veya kâğıt belgeler yerine elektronik bilgi işlem (EDP) veya elektronik veri değişimi (EDI) yöntemleri kullanılıyorsa, bu verilerin kâğıt belgelere eşdeğer olacak biçimde taşıma sırasında mevcut olduğunu tespit etmek;
(c) Araçlarda ve yüklerde görsel olarak belirgin bozukluk, sızıntı veya çatlak, eksik donanım olup olmadığını araştırarak tespit etmek;
(d) Tankerlerin, tüplü gaz tankerlerinin, sökülebilir tankların, portatif tankların, tank konteynerlerin ve MEGC'lerin bir sonraki testinin geçerlilik tarihinin geçmediğini araştırarak tespit etmek;
(e) araçların olması gerekenden daha fazla yüklenmediğini doğrulamak;
(f) ADR Bölüm 5.3 uyarınca öngörülen araçlar için levhaların, işaretlerin ve turuncu renkli plakaların iliştirildiğini tespit etmek;
(g) Taşıma ünitesi, araç ekibi ve belirli sınıflar için ADR'de öngörülen donanımın taşıma ünitesinde olduğunu temin etmek.
Bu hususlar, ilgili durumlarda taşıma belgeleri ve eşlik eden belgeler esas alınarak, aracın veya konteynerin veya uygun olduğunda yükün görsel olarak muayene edilmesi suretiyle gerçekleştirilir.
Tank ile tehlikeli madde taşımacılığı veya Sınıf 1 kapsamında patlayıcı madde taşımacılığı yapan araçların Türkiye’de TSE tarafından verilen ADR Araç Uygunluk Belgesi alması gerekmektedir.
Tehlikeli madde taşıyan araçların sürücülerinin Tehlikeli Mal Taşımacılığı Sürücü Eğitim Sertifikasına (SRC-5) sahip olması istenmektedir.
Tehlikeli madde taşımacılığı yapan araçlarda ADR’de belirtilen ve taşınan tehlikeli maddenin niteliğine göre değişiklik gösterebilen kişisel koruyucu donanımlar bulunmalıdır. Aynı zamanda taşınan tehlikeli malların ağırlığına göre değişen miktarlarda yangın tüpü araçta bulundurulmalıdır.
Tehlikeli madde taşıyan araçlara tehlike sınıflarına özgü turuncu levhalar takılmalıdır.
Pusula Patlayıcı olarak ADR Araç Uygunluk Belgesine sahip araçlarımızla ve SRC-5 sertifikalı sürücülerimizle tüm tehlike sınıflarındaki maddeleri taşıma yetkimiz bulunmaktadır. Araçlarımız EXIII / EXII tipi ADR Uygunluk Belgesi’ne sahiptir. Bölmeli araçlarımızla farklı alt gruplardaki patlayıcı maddeleri aynı araçta taşıyabiliriz.
